Yetersizlik Duygusunda Çevrenin Etkisi
Hamilelik ve doğumdan hemen sonra annenin birçok açıdan desteğe ihtiyacı olacaktır. Bebeğin tutulması, beslenmesi, uyutulması, yıkanması gibi konularda tecrübeli ve güvenebileceği birinden yardım alması; annenin güven ve yeterlilik duygusu hissetmesine yardımcı olur. Özellikle ilk bebeğini dünyaya getiren birçok anne, yeni doğan bebekle ilgili becerilerinin yetersiz olduğunu düşünmektedir. Yakınlarından aldığı destek ile annenin bu düşüncesinin, “yapabiliyorum” ve “yeterlilik” duygusuna dönüşmesi beklenmektedir.
Anneye beceremezsin mesajları verilmesi, bebek doğduktan sonra tecrübesiz annenin beceri ve davranışlarının eleştirilmesi veya beğenilmemesi de, yetersizlik duygusunu arttıracaktır.
Bebeğin fiziksel bakımını, duygusal ihtiyaçlarını gerektiği gibi karşılayamayacağına inanan anne yeterli hissedemez. Yardımla da olsa bebeğin ihtiyaçlarını karşılayabildiğini görmesi gerekir.
Çevre desteğinde en büyük görev eşe düşmektedir. Kendisi de baba olmanın karmaşasını yaşıyor olsa da, eşine elinden geldiğince destek olmalıdır.
Yetersizlik Duygusu Yaşayanlar Neler Yapmalı?
Annenin uzun süre üzerinden atamadığı yetersizlik duygusuyla baş etmek için psikolojik yardım alması çok yararlı olacaktır. Psikolojik yardım sürecinde öncelikle annenin kendisiyle ilgili gerçekçi beklentiler oluşturması sağlanmaya çalışılır. O da bir insandır; yalnız kalma, kafa dinleme, arkadaşlarıyla olma, eğlenme gibi bireysel ihtiyaçları vardır ve bu ihtiyaçlar karşılanmalıdır. Bu bakış açısını kazanamayan anne, yetersizlik duygusundan da kurtulamayacaktır.
Yeni doğan bebeğini günde bir saat bile bırakamayan, başkasına güvenemeyen, bebeğine bağımlı anneler için risk fazladır. Yaşadığı yetersizlik duygusundan kurtulmak için; sosyal yaşama olabildiğince çabuk karışmak, günde hiç değilse birkaç saati bebeğinden ayrı geçirmek, bebekten önceki yaşamına ait bazı alanları koruyabilmek, kendini iyi hissettiği aktiviteleri ve ilişkileri sürdürebilmek gereklidir. Sağlıksız biçimde bebeğine bağımlı olmak, yeterlik duygusunu artıran değil tam tersi baltalayan bir durumdur.
Yeni annenin kendi annesiyle olan ilişkisi ve çocukluğunda karşılanmamış olan duygusal ihtiyaçları, bazen bebeğiyle sağlıklı ilişki kurmasına ve doğru bağlanmasına engel olabilir. Böyle bir durumda da psikolojik yardım çok yönlü yarar sağlar.
Eş ve yakın çevreden aldığı “onay” annenin yeterlik duygusunu çok etkilemektedir. Bu nedenle zaman zaman yapılan çift ve aile görüşmeleri, annenin ihtiyaç duyduğu onayın çevresindekiler tarafından fark edilmesini sağlayacaktır. İyi niyetle de olsun genç anneye “bebeği öyle değil böyle tut”, “aman çocuğu düşüreceksin”, “çocuğu üşüteceksin” gibi eleştirel geri bildirimler verilmesi yanlıştır. Bu eleştirilere maruz kalan anneye de, böyle durumlarda karşısındakini durdurma becerisi ve olumsuz duygularını bu kişilere doğru biçimde ifade etme becerisi kazandırılmaya çalışılır.
Ayrıca, annenin bebekli yaşamı doğru biçimde planlaması ve kontrolü eline alması, yaşadığı yetersizlikten kurtulması için çok işe yarayacaktır. Haftalık program yaparak; amaçlarına uygun, yapabileceği adımlar belirleyebilecek ve hızını bu adımlara uygun olarak ayarlayabilecektir.
Annelere öneriler
* Arkadaşları ile buluşmalı,
* Dışarıda yalnız zaman geçirmeli,
* Bakımlarına zaman ayırmalı,
* Evde de yalnız zaman geçirmeli,
* Bebeğin sorumluluğunu eş ve diğer yakınlarıyla paylaşmalı,
* Egzersiz, yürüyüş yapmalı,
* Eskiden hoşlandıkları birkaç şeyi sürdürmeli,
* Eksik yaptıklarına odaklanmamalı,
* Kendilerini başkalarıyla karşılaştırmamalı,
* Gülebilecekleri aktiviteler gerçekleştirmeli
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder